Realizacja zadań związanych ze sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez władze Gminy Jaworze. Do najważniejszych z nich należą:

• 1. • Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Jaworze na lata 2023-2030,

     • Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Jaworze na lata 2022-2024,

     • Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Jaworzu na lata 2023-2027,

     • Gminny program osłonowy w zakresie dożywiania na lata 2019-2023,

     • Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii,

     • Program polityki zdrowotnej w zakresie profilaktyki zakażeń meningokowych na lata 2019-2023 w Gminie Jaworze,

     • Program profilaktyki zakażeń pneumokokowych na lata 2022-2024 w Gminie Jaworze,

     • Program polityki zdrowotnej w zakresie profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) na lata 2019-2023 w Gminie Jaworze.

Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.

Aktualny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2023 r. wiąże się z kontynuowaniem działań Gminy Jaworze związanych ze wsparciem materialnym dla mieszkańców. Niemniej, warto zauważyć, że wpływ na malejącą tendencję ma znacząco odznaczający się w 2022 r. poziom wydatków na wypłacone świadczenia wychowawcze („500+”), podczas gdy w 2023 r. w budżecie gminy wydatki na ten cel uległy znaczącemu zmniejszeniu, gdyż zadanie to przejął ZUS. Kluczowa część środków zrealizowanych przez gminę w 2022 r. dotyczyła również wypłaty dodatku osłonowego i węglowego dla mieszkańców oraz świadczeń społecznych związanych z udzielaniem pomocy obywatelom Ukrainy, podczas gdy w 2023 r. charakteryzowały się one znacznie mniejszą kwotą.

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie tym sytuacjom przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. 

Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy czy ustaw o dodatku węglowym, elektrycznym.

Obecna struktura organizacyjna Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia. 

Źródłem finansowania zadań realizowanych przez GOPS są: 

• środki własne gminy, 

• dotacje do zadań własnych.

W trakcie 2023 r. GOPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki oraz inne świadczenia ze źródeł zewnętrznych, np. w ramach programów "Posiłek w szkole i w domu", "Pomoc Żywnościowa", „Asystent Osobisty Osoby Niepełnosprawnej” czy "Opieka wytchnieniowa". Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej GOPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne i działania środowiskowe, m.in. prowadzenie Zespołu Interdyscyplinarnego, przygotowanie paczek świątecznych, a także zapewnienie środków na działalność świetlicy środowiskowej.

Przyczyny korzystania z pomocy społecznej w 2023 r.

• W 2023 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 46 rodzin, a niepieniężnymi 23 rodziny. 

• Pracę socjalną świadczono wobec 115 rodzin.

wybrane zadania realizowane w ramach pomocy społecznej i wsparcia rodziny w 2023 r.

realizacja wsparcia dla obywateli Ukrainy

Ze środków Funduszu Pomocy dla obywateli Ukrainy wydatkowano na:

• zasiłki okresowe dla obywateli Ukrainy - 552,74 zł dla 1 rodziny,

• jednorazowe świadczenie pieniężne dla osób, które opuściły Ukrainę w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa w wysokości 300 zł - 1500,00 zł dla 4 rodzin,

• świadczenia rodzinne (zasiłek rodzinny wraz z dodatkami, zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie rodzicielskie) - 26.139,38 zł dla 11 osób,

• świadczenia pieniężne na podstawie art. 13 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. - 274.320,00 zł,

• nadanie numeru PESEL i potwierdzeniem tożsamości obywatelom Ukrainy - 609,78 zł i 15,10 zł,

• podręczniki, materiały edukacyjne i ćwiczeniowe - 3.973,14 zł,

• zapewnienie posiłku dla dzieci i młodzieży w placówkach oświatowych,

• realizację dodatkowych zadań oświatowych związanych z edukacją uchodźców.

Statystyki Wydziału Stanu Cywilnego i Spraw Obywatelskich:

• • • 31 nadanych statusów UKR - 6 zameldowań na pobyt stały i 22 zameldowania na pobyt czasowy.

Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki gminy w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.

Corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez gminę były zadania określone w ramach programu rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniu uwzględniał on tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.

Łączne wydatki w ochronie zdrowia w 2023 r. wyniosły ponad 530 tys. zł, w tym najwyższą kwotę wydatkowano w zakresie przedsięwzięć dotyczących profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W głównej mierze skupiały się one na zwiększeniu dostępności do instytucji wspomagających proces leczenia oraz rehabilitacji osób nadużywających substancji psychoaktywnych i ich rodzin, a także na poprawie skoordynowanych działań profilaktycznych, informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych. 

W 2023 r. Gmina Jaworze poniosła wydatek majątkowy w kwocie 178.500,00 zł na dofinansowanie kosztów zakupu dla Szpitala Pediatrycznego w Bielsku-Białej aparatury medycznej dla diagnostyki obrazowej.

W 2023 r. w ramach realizacji GPPiRPA prowadzono świetlicę środowiskową oraz pracę z rodzinami. Z zajęć świetlicowych korzystało 35 dzieci, a 13 z porad logopedy. 

programy polityki zdrowotnej 

• Program polityki zdrowotnej w zakresie profilaktyki zakażeń meningokowych na lata 2019-2023 w Gminie Jaworze - głównym celem programu było zwiększenie skuteczności zapobiegania zakażeniom meningokokowym poprzez zaszczepienie szczepionką przeciwko Neisseria meningitidis minimum 50% populacji docelowej dzieci urodzonych w latach 2018-2022 (po 12 miesiącu życia).

• Program profilaktyki zakażeń pneumokokowych na lata 2022-2024 w Gminie Jaworze - w ramach programu osoby spełniające kryteria włączenia były szczepione przeciwko pneumokokom szczepionką 13-walentną (PCV13) od 2023 r. 20-walentną (PCV20), która daje szerokie pokrycie przed występującymi w Polsce serotypami pneumokoka.

• Program polityki zdrowotnej w zakresie profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) na lata 2019-2023 w Gminie Jaworze - głównym celem programu była poprawa profilaktyki pierwotnej zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w latach 2019-2023 r. poprzez zaszczepienie przeciwko HPV minimum 20% populacji dziewcząt i chłopców w 11 r. ż. zameldowanych na terenie Gminy Jaworze.

„Lepiej zapobiegać niż leczyć”

Rokrocznie Gmina Jaworze bierze udział w konkursie „Lepiej zapobiegać niż leczyć”, organizując etap gminny. Celem projektu jest popularyzacja wiedzy i umiejętności praktycznych, w zakresie działań na rzecz upowszechniania wiedzy na temat dobrej jakości życia i właściwych postaw wobec zdrowia oraz poprawa świadomości uczniów szkół podstawowych, dotycząca promowania zdrowego stylu życia. Konkurs skierowany jest do dzieci i młodzieży z klas VI-VIII szkół podstawowych z terenu powiatu bielskiego.

Program badań przesiewowych słuchu dla uczniów klas I szkół podstawowych

W czerwcu 2023 r. zakończyła się realizacja pilotażowego „Programu badań przesiewowych słuchu dla uczniów klas I szkół podstawowych z terenu powiatu bielskiego w roku szkolnym 2022/2023”. Program realizowany był w dwóch etapach. Pierwszy etap trwał od września do grudnia 2022 r. i obejmował edukację rodziców/opiekunów prawnych oraz wychowawców klas pierwszych. Drugi etap realizowany od stycznia do maja 2023 r. obejmował badanie audiometrem tonalnym uczniów klas pierwszych. W programie wzięło udział 79 uczniów jaworzańskich szkół podstawowych. Przebadano 72 dzieci. Nieprawidłowe wyniki stwierdzono u 4 dzieci, co stanowi 4,88% wykrytych wad w stosunku do wielkości populacji i 5,56% wykrytych wad w stosunku do ilości dzieci przebadanych. 

„Dbam o Siebie – ZaJaki.pl”

W roku 2023 gmina Jaworze włączyła się również w realizację projektu „Dbam o Siebie – ZaJaki.pl”, którego celem było zwrócenie uwagi na problem pogarszającego się zdrowia psychicznego wśród dzieci i młodzieży. W projekcie udział wzięły obie jaworzańskie szkoły podstawowe, w tym 14 wychowawców, 2 pedagogów, 16 nauczycieli i 686 uczniów.

Samodzielny gminny zakład opieki zdrowotnej

Działająca w Gminie Jaworze przychodnia, w ramach działalności statutowej i na zasadach określonych przepisami prawa świadczy usługi głównie dla mieszkańców gminy. W 2023 r. zapewniano podstawowy zakres działalności, obejmujący poradnię internistyczną, poradnię pediatryczną oraz dostęp do badań laboratoryjnych. W 2023 r. w Zakładzie pracowało:

• Lekarzy: 2 - osoby w pełnym wymiarze czasu pracy -7 godzin 35 minut dziennie; 2 -osoby  wykonujące pracę na podstawie umowy z własnej działalności gospodarczej - miesięcznie 160 godzin.

• Pielęgniarek: 5 - osób w pełnym wymiarze czasu pracy - 7 godzin 35 minut dziennie.

• Osób sprzątających: 1- osoba zatrudniona  na umowę zlecenie 85 godzin miesięcznie.

Na rzecz ochrony zdrowia w 2023 r. podjęte zostały również inne działania obejmujące współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej. 

Dokładniejszy opis zadań zrealizowanych w ramach pożytku publicznego znajduje się w części raportu dotyczącej Współpracy z NGO.